گزارش جشنواره نجوم قشم، ویژه خورشید گرفتگی ۵ دی ماه ۱۳۹۸

جشنواره نجوم قشم

با نزدیک شدن به روز های خورشید گرفتگی ۵ دی ماه، حوالی آبان به پیشنهاد فرزاد اشکر، برنامه ریزی هایی برای برگزاری سومین جشنواره نجوم قشم آغاز شد. همه منجمانی که حدود ۱۰ سال پیش در دو جشنواره قبلی نجوم قشم شرکت داشتند خاطرات خوش و به یادماندنی از این جشنواره داشتند، این بار هم تصمیم داشتیم با توجه به شرایط مناسب رصدی خورشید گرفتگی در جزیره زیبای قشم و همچنین وضعیت مناسب جوی و فصل مناسب برای سفر به قشم سومین جشنواره را با همکاری سازمان منطقه آزاد قشم برگزار کنیم. بنابراین برنامه ریزی ها انجام شد و با پیگیری های متعدد سازمان منطقه آزاد و سازمان فضایی ایران به عنوان حامیان اصلی این جشنواره وارد میدان شدند.

دبیر اصلی جشنواره، جناب آقای فرزاد اشکر و دبیر علمی جشنواره جناب آقای محمد حسین طالع زاده تعیین شد و برنامه ریزی برای حضور اساتید گرانقدر از جمله: استاد اسدالله قمری نژاد، امیرحسین ابوالفتح، امیررضا کامکار، محمد صادق حیاتی و دکتر سپهر اربابی صورت گرفت.

موسسه بیکران هستی از لارستان، گروه نجوم نوا شیراز، گروه آموزشی زانکو و خانه نجوم اهواز به عنوان حامیان برنامه بار اجرایی و تامین تجهیزات رصدی برنامه را بر عهده گرفتند.

برنامه های جانبی جشنواره:

در هفته های انتهایی ثبت نام، دو برنامه دیگر نیز به برنامه های جشنواره افزوده شد.

دوره آموزشی مدرسین نجوم که از سوی گروه آموزشی زانکو و با همکاری قطب نجوم استان هرمزگان برگزار شد و دیگری کارگاه عکاسی در جزیره قشم از اعماق دریا تا عمق آسمان بود.

جشنواره آغاز می شود

در نهایت بیش از ۷۰ شرکت کننده از شهرهای مختلف کشور در جشنواره ثبت نام کردند و شامگاه سه شنبه ۳ دی ماه جشنواره نجوم قشم در اقامتگاه بوم گردی امینی در روستای سهیلی آغاز شد.

شامگاه سه شنبه ۳ دی ماه

آغازگر برنامه صحبت های جذاب استاد اسدالله قمری نژاد بود تا با خاطرات زیبای خود از سفرهایی که در جستجوی سایه ماه داشته اند، شرکت کنندگان را با سختی های سفر های تخصصی آشنا کنند. متاسفانه بدلیل مشکلی که در تهیه بلیط پیش آمد، متاسفانه نتوانستیم در خدمت استاد گرانقدر دکتر اربابی عزیزو  دوست داشتنی باشیم و انشالله در فرصتی دیگر از حضور دکتر اربابی بهره مند خواهیم شد.

شب نخست به علت خستگی راه، برنامه سبکی تدارک دیده شده بود، بلافاصله شرکت کنندگان بعد از مراسم افتتاحیه و صرف شام، استراحت کوتاهی داشتند و ساعت ۲۲ شرکت کنندگان با مینی بوس هایی که از پیش تدارک دیده شده بود به بام سهیلی رفتند و برنامه رصدی نجوم با تدریس محمد حسین طالع زاده برگزار شد. رصد صورت های فلکی جنوبی و ستاره سهیل یکی از خاص ترین بخش های این شب رصدی بود، صورت فلکی ها و ستارگانی که تقریباً نیمی از شرکت کنندگان برای نخستین بار آنها را مشاهده می کردند. رصد اجرام عمق آسمان با دو تلسکوپ دابسونی ۸ اینچ تا ساعت ۲ بامداد ادامه داشت تا در نهایت هوای سرد و وزش باد بر شرکت کنندگان غالب شد و همه را تا پیش از ساعت ۳ بامداد راهی اقامتگاه گرم و خواب ناز کرد.

چهارشنبه ۴ دی ماه:

صبح چهارشنبه برنامه شرکت کنندگان آزاد گذاشته شده بود تا هر کس به دلخواه خود از نقاط دیدنی جزیره، همچون جنگل حرا، دره چاهکوه، دره ستارگان و … دیدن کند. ساعت ۹ صبح شرکت کنندگان اقامتگاه را به سمت نقاط دیدنی جزیره ترک کردند و با خلوت شدن اقامتگاه برنامه اختصاصی مدرسین نجوم ویژه دبیران آموزش و پرورش استان هرمزگان آغاز شد.

دوره آموزش مدرسین نجوم:

ویژه دبیران آموزش و پرورش

صبح چهارشنبه برنامه شرکت کنندگان آزاد گذاشته شده بود تا هر کس به دلخواه خود از نقاط دیدنی جزیره، همچون جنگل حرا، دره چاهکوه، دره ستارگان و … دیدن کند. ساعت ۹ صبح شرکت کنندگان اقامتگاه را به سمت نقاط دیدنی جزیره ترک کردند و با خلوت شدن اقامتگاه برنامه اختصاصی مدرسین نجوم ویژه دبیران آموزش و پرورش استان هرمزگان آغاز شد.

بخش نخست کارگاه با تدریس سرکار خانم الهام عرفانی مهر با موضوع سیستم آموزشی STEM و روش های تقویت هوش های چندگانه در سیستم آموزشی فوق برنامه آغاز شد و در ادامه جناب آقای طالع زاده، سرفصل های آموزشی نجوم، روش های تدریس نجوم و تکنیک های قابل استفاده در کلاس های نجوم را تشریح کردند. بخش نخست کارگاه تا ساعت ۱۳ ادامه پیدا کرد، و بخش دوم کارگاه نیز پس از صرف ناهار از ساعت ۱۵ تا ساعت ۱۷ برگزار شد و بخش پرسش و پاسخ دبیران گرانقدر نیز از ساعت ۱۹ تا ۲۰ در ساختمان جانبی اقامتگاه برگزار شد.

کارگاه های اصلی جشنواره:

همزمان با کارگاه مدرسین، از ساعت ۱۷، شرکت کنندگان جشنواره در کلاس های اساتید حضور پیدا کردند.

جناب آقای علی حسن زاده شرکت کنندگان را با ترکیب بندی در عکاسی آشنا کردند، سپس کارگاه جناب آقای امیررضا کامکار با موضوع عکاسی نجومی برگزار شد و در نهایت کارگاه جناب آقای محمد صادق حیاتی با موضوع عکاسی طبیعت تا ساعت ۲۱، پایان بخش برنامه های آموزشی چهارشنبه ۴ دی ماه بود. جناب آقای امیرحسین ابوالفتح نیز شامگاه چهارشنبه به جمع ما اضافه شدند و پاسخ گوی سوالات علاقمندان و شرکت کنندگان بودند.

دراین بین همه عینک ها و فیلترهای رصد خورشید را از غرفه زانکو تهیه کردند و عده در گوشه و کنار اقامتگاه در حال ساخت قاب های خلاقانه برای نصب فیلترها روی دهانه دوربین های خود هستند. پس از صرف شام و استراحتی کوتاه، برخی شرکت کنندگان علاقمند در کارگاه عملی امیررضا کامکار و فرزاد اشکر شرکت کردند و حوالی ساعت ۱ بامداد به اقامتگاه بازگشتند.

ساعات پایانی انتظار…

چند ساعت تا طلوع خورشید گرفته بیشتر باقی نمانده و از هیجان خواب بر چشم کسی نمی آید. ساعت ۲ بامداد است، همه شرکت کنندگان با کوله پشتی و وسایل و لباس گرم در مینی بوس ها نشسته اند تا هرچه سریعتر در محل رصد مستقر شوند.

حوالی ساعت ۳ بامداد، در طول خط ساحلی شیب دراز، بیش از ۷۰ رصدگر هر یک در محلی مستقر شده و در حال تست و آماده سازی دوربین خود است.

توضیحات مختصری در خصوص صورت فلکی های جنوبی که این بار در رطوبت ساحل اندکی کم فروغ شده اند و نکات نهایی در خصوص زمان بندی دقیق گرفت اعلام شد و سپس هر کس در پشت دوربین خودش قرار گرفت و ثانیه شماری می کردند تا هلال خورشید خودنمایی کند. در فرصت باقی مانده تا روشن شده هوا، درخشش پلانکتون ها در ساحل سرگرمی خوبی بود تا این لحظات سریع تر سپری شود. البته که متاسفانه فصل مناسبی برای مشاهده پلانکتون ها نبود و تعداد پلانکتون ها بسیار کم بود.

و بالاخره هلال درخشان طلوع کرد

ساعت ۶:۳۴ دقیقه بامداد پنجشنبه ۵ دی ماه، سکوتی عجیب در ساحل حکم فرما است، تا نخستین پرتو نور خورشید بر فراز دریای عمان خودنمایی کرد، با درخشش نخستین پرتو خورشید، سکوت ساحل جای خودش را به هیاهوی عکاسان داد، لبخند، استرس، هیجان، شوق، شور و شعف با هم مخلوط شده بود و ملغمه ای از انواع احساسات هر لحظه نمود پیدا می کرد.

ساحل شیب دراز علاوه بر شرکت کنندگان جشنواره میزبان مردم محلی نیز بود، چندی از اهالی علاقمند روستا، چند دانش آموز از قشم و گروه دیگری از گردشگران تهرانی که چند ساعتی پیش از طلوع خود را به ما رسانده بودند تا کسوف را در کنار ما شاهد باشند.

هلال درخشان خورشید طلوع کرد و لحظه به لحظه هلال باریک تر می شد، به لحظات اوج گرفت نزدیک می شدیم و همه با شور و هیجان در حال عکاسی و ثبت این لحظه زیبا بودند.

همه در تکاپو و هیجان

در ساعات گرفت هر کس به دنبال ایده ای نو و خلاقانه ای بود تا بتواند عکس خاص تری را از این صحنه بی نظیر ثبت کند.

ساعت ۷:۰۸ و سفر ماه در قرص خورشید به میانه راه رسید. لحظه اوج گرفت و نهایت زیبایی خلقت.

از این زمان به بعد، کم کم از تب و تاب عکاسی کاسته شد  تا در نهایت ساعت ۸:۲۴ ماه قرص خورشید را ترک کرد تا ۶ ماه دیگر در ۱ تیرماه ۱۳۹۹ بار دیگر همه این انسان های سر به هوا را به دور هم جمع کند.

در این بین، یک ارتباط تلفنی داشتیم با دوستانمون از برنامه مسافران راه کهکشان که از جزیره زیبای کیش پخش زنده خورشید گرفتگی رو در شبکه ۴ سیما پخش می کردند که جناب آقای طالع زاده، از حال و هوا و جو حاکم بر ساحل شیب دراز گفتند، همینطور ارتباط دیگری با رادیو داشتیم و از حال و هوای رصدگران کسوف برای شنوندگان رادیو تهران گفتیم.

پایان جشنواره

پس از اتمام کسوف و گرفتن عکس دسته جمعی جشنواره به اقامتگاه برگشتیم و همه شرکت کنندگان از خستگی شب رصدی قبل و رصد کسوف بالاخره توانستند بدون استرس و هیجان یک استراحت اساسی داشته باشند. عصر پنجشنبه مراسم اختتامیه جشنواره بود و دو کارگاه پایانی توسط جناب آقای فرزاد اشکر و محمد حسین طالع زاده برگزار شد که بیشتر جنبه پرسش و پاسخ و دورهمی داشت. در نهایت شرکت کنندگان از شامگاه پنجشنبه یک به یک اقامتگاه را ترک کردند و جشنواره نجوم قشم هم به پایان خط خود رسید.