ماجراهای منجمان و رویت هلال ماه!
بحث رویت هلال همیشه از چالش برانگیزترین موضوعات نجوم رصدی بوده.
بحث رویت هلال دارای دو جنبه کاملا متفاوت است و همین دو جنبه باعث بروز خیلی از اختلاف ها و چالش ها می شود. یک جنبه علمی و دیگری جنبه دینی
از دیدگاه علمی، بحث رویت هلال یک موضوع بسیار دقیق، حساب شده و جذاب است که سالیان سال در تمام کشورهای دنیا توسط رصدگران بزرگ تاریخ، دنبال می شده و همواره یکی از چالش ها و موضوعات دقیق علمی بشمار می رفته است.
اما از دیدگاه مذهبی، یک بحث فقهی است که گروه های مختلف (شیعه و سنی) براساس دیدگاه ها و روش شناسی خود، استدلال های منحصر به خود را دارند که کلیه استدلال ها هم بر مبنای فقه است و نباید انتظار داشت که تطابق کامل با استدلال و روش شناسی علمی داشته باشد.
اما ما به عنوان یک وبسایت علمی، وظیفه خود میدانیم که بعد علمی رویت هلال را مطرح کنیم.
عکس عنوان مطلب از: محمد سلطان الکتابی/ اسپانیا
آیا امکان دارد ۲ ماه قمری پشت سر هم ۳۰ روزه باشد؟
بله!! کی گفته نمیشه؟؟
۶ فروردین ۱۳۹۹، برابر با ۳۰ رجب و ۵ اردیبهشت ۱۳۹۹، برابر با ۳۰ شعبان، اما ماه رمضان ۲۹ روزه خواهد بود.
بنابراین در ابتدای کار این تفکر اشتباه که هیچگاه امکان ندارد دو ماه ۳۰ روزه پشت سرهم باشد را کنار بگذاریم!
هلال ابتدای ماه مبارک رمضان یک هلال بسیار ساده بود که در شامگاه جمعه ۶ اردیبهش به راحتی بسیاری از مردم آن را در آسمان با چشم غیرمسلح مشاهده کردند و تصاویر زیبایی هم از آن گرفته شد.
اما هلال شوال به سادگی هلال رمضان نخواهد بود.
شامگاه ۳ خرداد ۱۳۹۹ برابر با ۲۹ رمضان ۱۴۴۱، طبق محاسبات و معیارهای رصدگران، هلال ماه شوال در تمام پهنه کشور با ابزار رصدی قابل رویت خواهد بود. اما امکان مشاهده این هلال با چشم غیرمسلح تنها در نیمه غربی کشور، آن هم توسط رصدگران با تجربه امکان پذیرخواهد بود.
رصدگران بر چه اساس رویت پذیری یا عدم رویت پذیری هلال را تعیین می کنند؟
رصدگران و محاسبه گران هلال پارامترهای مختلف را برای رویت پذیری یک هلال بررسی می کنند و در نهایت در قالب یک نقشه از کل کره زمین وضعیت رصدی هلال را در کشورها و مناطق مختلف جهان تعیین می کنند.
برخی از مهمترین پارامترهای موثر در رویت پذیری هلال:
- سن هلال
- فاصله مداری هلال
- فاز هلال
- عرض دایره البروجی
- رخگرد هلال
- اختلاف سمت
- اختلاف ارتفاع
- جدایی زاویه ای
اما ۳ پارامتر اساسی و بسیار مهم برای مشخص شدن وضعیت رویت پذیری هلال، جدایی زاویه ای، اختلاف سمت و اختلاف ارتفاع هلال است.
رکوردهای رویت هلال:
رویت هلال های سخت و دشوار در تمام دنیا یک رقابت جذاب بین رصدگران زبده آسمان است!
خوشبختانه در ایران با توجه به نیاز مذهبی جامعه، بحث رویت هلال بسیار پیشرفت کرده است و اکنون رکوردهای مهم جهانی در رصد هلال های سخت و بحرانی سالهاست در دست منجمان کشورمان است و هنوز شکسته نشده است.
در جدول زیر چند رکورد مهم رویت هلال را مشاهده می کنید:
بریم به سراغ وضعیت رصدی هلال شوال ۱۳۹۹ (۱۴۴۱ قمری):
به طور کلی این هلال در شامگاه شنبه ۳ خرداد در تمام کشور به کمک ابزار اپتیکی قابل مشاهده است اما تنها در نیمه غربی کشور و آن هم توسط رصدگران با تجربه احتمال رویت پذیری با چشم غیرمسلح را دارد.
امسال احتمالا بر خلاف بسیاری از سالهای گذشته، عید فطر در کشور ایران و عربستان همزمان و در روز یکشنبه خواهد بود اما برای شیعیانی که مبنا را بر رویت با چشم غیرمسلح گذاشته باشند، احتمال ضعیفی وجود دارد که عید فطر روز دوشنبه باشد. البته این مورد بیشتر در خصوص کشورهای شرق ایران (نظیر مالزی، پاکستان، اندوزی و …) صادق است زیرا احتمالا هلال در ایران نیز با چشم غیرمسلح رویت خواهد شد.
نکته: دلیل تفاوت در آغاز ماه قمری در ایران و عربستان، تفاوت در نوع تقویم است. تقویم کشور عربستان ام القری است و در این تقویم معیار تنها غروب ماه نو پس از غروب خورشید است و در اغلب ماه ها این اتفاق یک روز زودتر از شبی که امکان رویت هلال وجود داشته باشد، رخ می دهد. اما استثنا در شوال امسال، در شامگاه روز جمعه ۲ خرداد، هلال ماه نو هنوز شکل نگرفته و طبق تقویم ام القری هم نمی توان شنبه را آغاز ماه بعد دانست.
